Apeldoorn duikt dieper in rode cijfers

De donkere wolken boven Apeldoorn maken plaats voor een gitzwarte lucht. Een bijstelling van het aantal nieuw te bouwen woningen veroorzaakt een tekort van 75 tot 135 miljoen euro. Apeldoorn duikt steeds dieper in de rode cijfers.

De financiële tegenvallers voor Apeldoorn stapelen zich op. Het gemeentebestuur heeft net een bezuinigingsoperatie van 30 miljoen per jaar achter de rug. Begin dit jaar maakte het college bekend dat er 68 miljoen euro moet worden afgewaardeerd op grond voor bedrijventerreinen. Vorige maand werd bekend dat de strop kan oplopen richting de 200 miljoen, omdat de gemeente fors moet afschrijven op grond voor woningbouw.

De oorzaak hiervan is het verdampen van inkomsten door een vermindering van het aantal nieuw te bouwen woningen, legt SGP-raadslid Evert Mulder uit.

Apeldoorn heeft volgens berekeningen van een extern bureau tot 2020 behoefte aan zo’n 2900 tot 4900 nieuwe woningen. Voor de periode tot 2030 ligt de –ruwe– schatting van de behoefte tussen de 0 en 4000 woningen. Het gemeentebestuur houdt voorzichtigheidshalve het midden van de schattingen aan: 3900 woningen tot 2020 en 2000 tot 2030.
Met deze prognoses moet Apeldoorn 1475 woningen schrappen ten opzichte van eerdere ramingen. De nieuwbouwwijk Zuidbroek krijgt bijvoorbeeld geen 3250 woningen, maar 2400. Ook rond het Kanaal komen waarschijnlijk minder woningen dan gepland.

De bijstelling van de woningbouwplannen bezorgt Apeldoorn een tekort van 75 tot 135 miljoen euro. Daarvan moet 55 tot 80 miljoen euro als direct verlies worden genomen. De overige 20 tot 55 miljoen euro gelden als lange termijn-risico.
Apeldoorn komt hierdoor met een groot tekort te zitten en moet een forse lening afsluiten. De aflossing hiervan zorgt ervoor dat de gemeente nu tot en met 2018 nog eens 17 miljoen euro per jaar moet bezuinigen om haar huishoudboekje op orde te krijgen. ,,Een fors bedrag”, aldus Mulder.

De vraag is of Apeldoorn deze financiële klap zelf kan opvangen. De gemeente heeft daarbij twee mogelijkheden: of meer bezuinigen of meer belasting heffen. ,,Het college zou best wel eens kunnen zoeken in de richting van een belastingverhoging. In dat geval is een verhoging van 40 procent van de onroerende zaakbelasting niet uitgesloten”, waarschuwt Mulder.

Artikel 12-status
Een andere route is het aanvragen van een zogenaamde artikel 12-status. Daarbij stelt het Rijk de gemeente onder curatele en neemt het financiële beheer over. Sommige fracties in de gemeenteraad pleiten daar voor. Het rijk en de provincie Gelderland voeren de komende maanden een zogenaamde begrotingsscan uit in Apeldoorn, waarbij alle uitgaven tegen het licht worden gehouden.

Geeft Apeldoorn meer uit aan bijvoorbeeld minimabeleid, openbare ruimte, sport of cultuur dan een vergelijkbare gemeente, dan krijgt het gemeentebestuur bij een artikel 12-status dringende adviezen voor bezuinigingen op dat vlak.
Mulder is huiverig voor dit scenario. ,,Apeldoorn besteedt bovengemiddeld veel aan minima. De SGP is daar, vanuit zorg voor de naaste, groot voorstander van. Wij willen daar dan ook niet graag op bezuinigen. Sociaal beleid gaat ons aan het hart.”
De SGP voelt daarom vooralsnog niet voor het aanvragen van de artikel 12-status. ,,Wij willen niet de verantwoordelijkheid afschuiven. De gemeente moet zelf orde op zaken stellen door daadkrachtig keuzes te maken. Bovendien moet het gemeentebestuur de problemen niet op burgers afwentelen door te kiezen voor een belastingverhoging. Er zijn nog mogelijkheden om te snijden in de uitgaven.”

Mulder wijst op sport en cultuur. ,,Apeldoorn heeft dit jaar 30 miljoen euro bezuinigd, maar nauwelijks op sport en cultuur. Sterker nog, de gemeenteraad steekt elk jaar maar liefst 900.000 euro extra in Orpheus.
Apeldoorn besteedt elk jaar zo’n 27 miljoen euro aan sport en cultuur. In de optiek van SGP kan daar minstens 20 tot 30 procent vanaf. ,,Waarom moet de gemeente opdraaien voor bijvoorbeeld het onderhoud van sportvelden? Dat is een verantwoordelijkheid van de clubs zelf.”
Met zo’n forse bezuiniging vallen mogelijk een aantal verenigingen om. Mulder reageert nuchter. ,,Vervelend, maar dat is dan niet anders.”

Ozb-verhoging
De SGP blijft tegen een verhoging van de onroerende zaakbelasting (ozb). In de gemeenteraad bleek bij de recente bezuinigingen dat een meerderheid dat echter wel wil. ,,We zijn, gezien de omvang van de financiële problemen die er aan komen, dan ook realistisch. Daarom zullen we waarschijnlijk instemmen met een beperkte ozb-verhoging, maar pas nadat we hebben gesneden in de niet-kerntaken van de gemeente.”

Het college wil eigenlijk geen al te drastische bezuinigingen, omdat daarmee allerlei voorzieningen voorgoed de das wordt omgedaan. Een voorbeeld is het orkest De Ereprijs. Door het dichtdraaien van de geldkraan door de gemeente zou het orkest ophouden te bestaan. Mulder ligt daar niet wakker van. ,,Dat moeten we dan maar accepteren. Als zo’n orkest op dit moment geen kerntaak is, dan is het dat over vier jaar ook niet.”

Soberder
De vraag is of de gemeenteraad de afgelopen jaren voldoende aandacht heeft gehad voor het dreigende, zware weer. Mulder: ,,Hoewel ook wij de huidige omvang van de crisis in de woningbouwsector niet hadden voorzien, kunnen we wel naar eer en geweten zeggen dat we als SGP regelmatig stevig aan de bel hebben getrokken over de dreigende problemen. Hierbij kregen we weinig steun. De collegepartijen volgden het college.

De SGP heeft meer dan eens haar zorg geuit over het financieel beleid, de magere financiële reserves en de enorme uitgaven voor megaprojecten. ,,We hadden soberder moeten zijn en ook voor grotere reserves moeten zorgen. Nu moeten we helaas constateren dat we gelijk hebben gekregen. Jammer, want we hadden op dit punt liever geen gelijk gehad.”

Gerard ten Voorde