Geen flappentap op marktplein 1

De begroting van de gemeente Apeldoorn is in tijden niet zo rooskleurig geweest. Dat is mooi, zegt wethouder Henk van den Berge. „Maar dat willen we ook zo houden. Want als het tegenzit, willen we wel klappen kunnen opvangen.”

Donderdagmiddag, even voor zes uur. In het restaurant van het stadhuis druppelen wethouders, raadsleden en medewerkers binnen om een hapje te eten voor de wekelijkse gemeenteraadsavond begint. Ook de burgemeester schuift even aan.

Wethouder Henk van den Berge en SGP-fractievoorzitter Jan Kloosterman hebben het traject rond de meerjarenbegroting van de gemeente Apeldoorn achter de rug. Dat proces begint normaal gesproken met de voorjaarsnota, waarin al een fors schot voor de boeg wordt gegeven voor de begrotingsbehandeling in het najaar.

Nieuwe beleidsvoorstellen

Door de verkiezingen lagen de meeste afspraken echter al vast in het coalitieakkoord. Rond de zomervakantie hebben de betrokken ambtenaren alle plannen doorgerekend en de wethouders van een financieel totaalplaatje voor de begroting voorzien.

Door de huidige riante financiële positie van de gemeente, was er ook nog ruimte voor nieuwe begrotingsverzoeken, vertelt Henk. „Er is voor zo’n 140 miljoen euro aan nieuwe beleidsvoorstellen voor bijvoorbeeld armoedebeleid, duurzaamheid, bedrijventerreinen en woningbouw binnengekomen, uitgesmeerd over een periode van vier jaar. Doordat er veel geld te besteden is, waren de onderhandelingen niet zo spannend. Bij de beoordeling van de plannen kijk je natuurlijk ook of die passen bij de christelijke uitgangspunten van onze partij.”

Tegelijkertijd wijst de wethouder op het belang van een solide begroting, ook richting de toekomst. „Het lijkt nu niet op te kunnen, maar we worden geconfronteerd met diverse factoren die de financiële positie van de gemeente sterk onder druk kunnen zetten. Neem de energiecrisis, de oorlog in Oekraïne en de inflatie. Eenmalige uitgaven doen als het goed gaat, is prima. Maar structurele extra lasten kunnen snel een zorgpunt worden.

„Klopt”, vult Jan Kloosterman aan. „Onzekerheid is het woord dat eigenlijk overal boven hangt. We kunnen ons nu wel blindstaren op veel geld, maar we moeten ons ook afvragen wat op de lange termijn realiseerbaar en betaalbaar is.”

Prioriteiten

Los daarvan doet zich de schijnbare tegenstrijdigheid voor dat de gemeente weliswaar voldoende geld heeft, maar dat het maar de vraag is of dat allemaal kan worden uitgegeven. Personeelstekort, beperkende wetgeving en schaarste aan materialen kunnen flink roet in het eten gooien.

„Dat is lastig”, legt Jan uit. „Want mensen zien een zak met geld en verwachten dat ze daar wat voor terugkrijgen. Dat raakt ten diepste aan de geloofwaardigheid van de politiek. De discussie zal de komende tijd dan ook vooral gaan over prioriteiten stellen in de uitvoering van de plannen, in plaats van over de financiering.”

Henk wijst erop dat het met de financiële voorspoed snel afgelopen kan zijn. Vooral de bijdrage die het Rijk aan gemeenten geeft, staat onder druk. Daarover voeren wethouders en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) intensieve onderhandelingen met de rijksoverheid. Die heeft inmiddels een miljard extra toegezegd -zo’n 10 miljoen voor Apeldoorn- maar er is volgens de lokale overheden meer nodig.

Een ander zorgpunt is dat de woningbouw door alle problemen lijkt te stagneren, terwijl Apeldoorn grote plannen in met name het centrum heeft. Henk: ,,We moeten kijken hoe we er toch voor kunnen zorgen dat er snel woningen komen, want er is veel vraag.”

Preventief beleid

Met het oog op de toekomst hameren beide SGP’ers op het versterken van de eigen verantwoordelijkheid van de burger. Henk: „Voor de oplossing van hun problemen kijken mensen vooral naar de overheid. Soms lijkt het of hier op het Marktplein alleen maar een grote flappentapper staat. Maar dat is niet zo. Mensen moeten ook zelf hun verantwoordelijkheid nemen. Met simpele dingen als troep in de buurt opruimen. Dat laat onverlet dat we mensen die écht geen geld hebben natuurlijk moeten helpen. Maar dan liefst vooral structureel, zoals door het isoleren van sociale huurwoningen. Dat is goed voor de duurzaamheid en de energierekening gaat omlaag.”

Jan sluit zich daarbij aan. „Je moet als gemeentebestuur ook preventief beleid voeren, zoals in de jeugdzorg. Het is niet alleen een kwestie van geld lappen. We zien dat bijvoorbeeld sterk bij problemen die zich in gezinnen voordoen. We merken een grote opvoedingsverlegenheid. Dan is het de vraag: wat pakt de overheid op? Die moet niet de opvoeding overnemen, maar wel proberen de oorzaken van de problemen aan te pakken. Er wordt voortdurend gepleit voor maximale vrijheid voor het individu. Dat veronderstelt wel dat iedereen weet hoe hij zich in de maatschappij moet gedragen. Dat is een flinke overschatting van de situatie.”

Richard Donk