Ingrijpende bezuinigingen onontkoombaar

Apeldoorn zit in zwaar weer. De gemeente moet vele miljoenen bezuinigen. Harde maatregelen zijn onontkoombaar, de kaasschaafmethode alleen schiet te kort. Eén bijkomstigheid voor de burger: Politieke partijen hebben vlak voor de verkiezingen niet veel trek in belastingverhoging.

De opdracht is niet eenvoudig. Negen fracties moeten tijdens een speciale raadsbijeenkomst vorige week aangegeven waar ze pak ’m-beet 8 tot 16 miljoen euro per jaar vandaan willen halen om de gaten in de begroting te dichten. Elke partij krijgt tien minuten spreektijd. Het lijken wel algemene beschouwingen, middenin de zomer.

Kerntaken
De SGP mag de aftrap geven. Henk van den Berge zegt te willen kijken naar ,,een verantwoorde toekomst” vanuit ,,een realistisch perspectief”, maar met ,,hoge idealen.”
De SGP-fractievoorzitter wijst erop dat de overheid van de Heere God de verantwoordelijkheid heeft gekregen om goed te zorgen voor het welzijn van haar inwoners en voor het beheer van de schepping. Belangrijke Bijbelse uitgangspunten daarbij zijn dat de overheid moet zorgen voor veiligheid, naastenliefde, duurzaamheid. ,,Daarom willen we bij de bezuinigingen de politie, sociaal zwakkeren en groenbeheer ontzien.”

Roer moet om
,,Het roer moet om”, houdt Van den Berge raad en college voor. ,,Apeldoorn heeft een beter financieel beleid nodig. De financiële reserves van de gemeente zijn te mager.”
Dit is geen wijsheid achteraf, stelt de SGP´er. ,,In de achterliggende jaren hebben wij er verschillende keren op gewezen dat de gemeente op een meer verantwoorde manier met geld moet omgaan. Zo zijn er bij elkaar opgeteld miljoenen euro’s gestoken in grote projecten als Orpheus, CODA en het Omnisportcentrum.” Mede daarom stemde de fractie vorig jaar tegen de begroting.
De gemeente veronachtzaamt te vaak financiële risico’s, constateert de fractievoorzitter. Hij wijst bijvoorbeeld op een nieuw ,,enorm groot” financieel tekort van ruim 9 miljoen euro bij het Omnisportcentrum.
Het CDA interrumpeert. De collegepartij wijst de kritiek op het financiële beleid van de hand. De huidige financiële problemen van de gemeente komen toch vooral door de zwakke economie, wil fractievoorzitter Tonca weten. ,,Tuurlijk”, geeft Van den Berge aan. ,,Maar hadden we door een gezond financieel beleid meer reserves gehad, dan hadden we nu iets om de klappen op te vangen.”

Niets uitsluiten
De SGP wil bij de komende bezuinigingen ,,bijna niets uitsluiten.” De fractie pleit ervoor –evenals de ChristenUnie– kritisch te kijken naar de 40 miljoen euro subsidies die Apeldoorn elk jaar verstrekt.
De aanleg van nieuwe grote projecten moet –indien mogelijk– worden uitgesteld.
De Triënnale mag vervallen, zeggen ondere andere SGP, Leefbaar Apeldoorn en CU. ,,Zolang parken, wegen en fietspaden kampen met achterstallig onderhoud, is het niet verantwoord veel geld uit te geven aan zo’n evenement.” Fractievoorzitter Gert-Jan Kleinpaste van GroenLinks steigert. ,,De Triënnale brengt toch ook geld in het laatje voor de openbare ruimte?”

Sociaal zwakkeren
De SGP vraagt vooral aandacht voor burgers aan de onderkant van de samenleving. ,,Niet op bezuinigen.” Vele andere fracties komen tot dezelfde conclusie. ,,Er zullen altijd armen zijn, dus een armoedebeleid blijft nodig”, stelt CU-raadslid Veen. Hij dringt er verder bij raad en college op aan met minder tevreden te zijn.
De CU wil verder kritisch kijken naar evenementen. ,,Vooral bij evenementen die Apeldoorn op de kaart moeten zetten, zoals sportwedstrijden in het Omnisport.”
Van den Berge veert op en beent naar de interruptiemicrofoon. ,,Ik ben blij dat jullie er nu ook voorstander van zijn om kritisch te kijken naar financiële steun van de gemeente voor topevenementen. Vorig jaar heeft de CU nog ingestemd met een forse verhoging voor dit doel.”
Vervolgens geeft GroenLinks haar visie ten beste. Tien minuten lang benadrukt raadslid Kleinpaste de noodzaak van investeringen. Dan wordt het Van den Berge te gortig. ,,Iedereen mag zijn dromen hebben, maar kunt u ook aangeven waarop u wilt bezuinigen? Daar zitten we hier voor. U komt met deze bijdrage wel erg gemakkelijk weg.’’ Op de vraag kwam echter nauwelijks een antwoord.

Op de korrel
De PvdA –de grootste coalitiepartij– neemt de SGP en Gemeentebelangen op de korrel. PvdA-fractievoorzitter Kunneman noemt de kritiek van deze fracties op het financieel beleid van de gemeente ,,geneuzel.” Het college heeft er volgens hem juist voor gekozen te investeren in de stad. ,,We hadden het geld ook op een bank in IJsland kunnen zetten.”
Van den Berge haast zich naar de interruptiemicrofoon. ,,Een gemeente moet een gezonde financiële basis hebben. Ik vind het te goedkoop om dat af te doen als geneuzel.” Kunneman sputtert, maar de SGP’er houdt vol. ,,Ook de provincie Gelderland geeft aan dat de financiële positie van Apeldoorn mager is.” Uiteindelijk geeft de PvdA’er zich gewonnen. ,,Oké, ik neem het woord geneuzel terug.”

Minder ambtenaren
Vrijwel alle partijen stellen voor om te snijden in eigen vlees door een vermindering van het aantal ambtenaren. ,,De gemeente is net als een plant. Het groeit maar door”, aldus Henk Schutte van Leefbaar Apeldoorn. Het CDA pleit voor omscholing van ambtenaren.
De PvdA constateert dat het stadhuis vijf etages ambtenaren telt die niet direct met het publiek in aanraking komen. ,,Moeten die op zo’n dure toplocatie blijven zitten?” SGP-raadslid Evert Mulder spurt naar de interruptiemicrofoon. ,,Wilt u die etages dan verhuren”, vraagt hij zich vertwijfelt af. ,,Dat moeten we aan de vastgoedsector vragen”, reageert Kunneman. ,,Het gaat me om de manier van denken.” Volgens hem valt ,,niet te ontkomen” aan een verkleining van het ambtelijk apparaat.
Veel fracties voelen –nog– niet voor belastingverhoging, zeker niet vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen van maart volgend jaar. PvdA, CDA en Leefbaar Apeldoorn sluiten een ozb-verhoging echter niet uit. Een ,,tijdelijke solidariteitsheffing”, noemt de PvdA de maatregel. Voor de SGP is ozb-verhoging onbespreekbaar. ,,De burger mag niet de dupe worden van het financiële beleid van de gemeente.”

Aan de slag
Burgemeester en wethouders gaan aan de slag met de opmerkingen van de fracties. Het college stelt een begroting voor 2010 op die een besparing van 5 tot 7 miljoen euro moet opleveren. In september mag de burger zijn mening geven over deze uitgeklede begroting.
Een nieuw college mag –na de verkiezingen– de rest van de te bezuinigen miljoenen bij elkaar sprokkelen. Apeldoorn wacht nog een zware klus.

Gerard ten Voorde

Inkomstenbron droogt op

Apeldoorn staat droog. De gemeente krijgt de komende jaren fors minder geld van het Rijk via het Gemeentefonds. Het kabinet moet door de economische crisis bezuinigen en schuift een deel van de pijn door naar de gemeenten.
Het nieuws komt voor Apeldoorn op een vervelend moment. Normaal gesproken verdient de gemeente veel geld (de achterliggende jaren ruim vijf miljoen euro per jaar) met het uitgeven van bouwkavels en bedrijventerreinen. Maar Apeldoorn raakt op dit moment door de recessie de grond aan de straatstenen niet kwijt, waardoor ook deze inkomstenbron opdroogt.
Kortom, de financiële situatie is zorgelijk. De totale begroting van Apeldoorn beslaat ongeveer 450 miljoen euro, waarvan de gemeente een derde kan beïnvloeden. PvdA-wethouder Fokko Spoelstra van Financiën hield in april al rekening met een tekort van 1,5 miljoen euro per jaar.
Op dit moment zit Apeldoorn echter met een gat van 8 miljoen euro op de begroting voor 2010, 13,6 miljoen voor 2011, 16,5 miljoen voor 2012 en 11,5 miljoen voor 2013. ,,Een extreem zwart verhaal”, verzucht de wethouder. ,,De komma is verschoven.”