Meerjarenbegroting in het teken van financiële perikelen

De meerjarenbegroting 2012 - 2015, door de raad besproken en vastgesteld op 3 en 10 november, stond in het teken van bezuinigingen. Op basis van een kerntakendiscussie had de raad eerder aangegeven waarop wel en niet bezuinigd mocht worden. Met name op het vlak van de gemeentelijke subsidies zag het college onvoldoende kans om te bezuinigen tot het afgesproken bedrag van 13 miljoen. Zij stelde daarom voor de laatste 3 miljoen in te vullen door de onroerende zaak belasting (OZB) met 10% te verhogen.

Daar is en was de SGP niet blij mee. Onze fractie heeft er steeds op aangedrongen om fors te snoeien in de gemeentelijke subsidies, met name op het gebied van sport en cultuur. Wij hadden liever verdergaande keuzes gemaakt, op basis van de uitkomsten van de kerntakendiscussie. Wij hadden bijvoorbeeld willen bezuinigen op Orpheus, in plaats van daar nog weer extra geld naar toe te brengen.

Voorafgaande aan de besluitvorming over de begroting meldde het college dat er nog weer een verlies van tientallen miljoenen aan zit te komen bij het Grondbedrijf. Dit zal ongetwijfeld leiden tot verdergaande bezuinigingen, volgende jaar. Dit legde een schaduw over het debat, dat desondanks lang duurde. Met nu en dan felle discussies (voor een groot deel tussen de coalitiepartijen onderling). De uitkomsten waren nogal teleurstellend. Van onze voorstellen is er uiteindelijk maar één in stemming gebracht, en die is nipt afgewezen. Een schrale troost is dat er zo-wie-zo bijna geen amendementen en moties zijn aangenomen. De OZB verhoging is in stand gebleven. Wel zijn de woonlasten gecompenseerd door een lagere afvalstoffenheffing.

Als SGP hebben we steeds gezegd dat we geen OZB-verhoging willen om de begroting sluitend te krijgen. Daar staat tegenover dat we als college en raad gezamenlijk voor de taak en uitdaging staan om de financiële gaten te dichten. En omdat de lasten voor de burger maar beperkt omhoog gaan, vanwege de lagere afvalstoffenheffing, heeft onze fractie uiteindelijk, zij het schoorvoetend, ingestemd met de begroting.

Evert Mulder

SGP-bijdrage aan de algemene beschouwing op MPB 2012 – 2015

Dankdag
Gisteren vierden we als protestantse kerken dankdag “voor gewas en arbeid”, zoals dat heet. Als je je dan voorbereid op de algemene beschouwingen, vraag je je af of dat wel kan in deze moeilijke tijden en onder de omstandigheden die we in Apeldoorn meemaken. Kun je God wel danken voor wat we om ons heen zien gebeuren? Voor wat er hier in Apeldoorn gebeurt? Ik ging met veel gedachten en vragen in m’n hoofd naar de kerk. Maar het werd een rustpunt in deze drukke week. Het ging o.a. over de uitspraak van de Heere Jezus: “Kom naar Mij toe, allen die vermoeid en belast bent, en Ik zal u rust geven”. Als je dat mag doen, en mag ervaren dat Hij voor je zorgt; sterker nog, dat Hij alles bestuurd en Hem niets uit de hand loopt, dan geeft dat inderdaad rust. Dan zijn daarmee de zorgen en problemen niet weg, maar het relativeert die zorgen en problemen wel.
Vanuit dit perspectief wil ook de SGP-fractie een bijdrage leveren aan deze algemene beschouwingen rond de MPB 2012 – 2015. We willen, net als het college, stilstaan bij de andere overheid, en bij noodzakelijke bezuinigingen.

De andere overheid
Op weg naar de andere overheid. Daar staat de SGP achter. Niet dat wij denken dat we met een gekantelde organisatie ineens een andere overheid zijn. Daarvoor is tevens een cultuur-verandering nodig, en dan kost tijd en veel energie. Maar een organisatiewijziging kan daar wel een goede aanzet toe vormen, en hopelijk leiden tot een extra efficiencywinst.
Dat wij, als gemeentelijke overheid, een andere rol krijgen, is voor ons helder. Maar dat betekent wat de SGP betreft nog wel steeds dat deze andere overheid richting en leiding moet geven. Wij roepen er daarom toe op om normen en waarden, gebaseerd op de Bijbel, richtinggevend te laten zijn, ook bij de invulling van de nieuwe rol. Veiligheid, rechtvaardigheid, barmhartigheid en rentmeesterschap vragen wat ons betreft daarbij de meeste aandacht.
Zoals bekend, is onze fractie voorstander van het wijkgericht werken, de doorontwikkeling van de stadsdeelaanpak en versterking van de regie- en coördinatiefunctie van de stadsdeelmanager. Daarbij willen we de dorps- en wijkraden oproepen om activiteiten die niet meer tot de kerntaken van de gemeente behoren, maar wel van belang zijn voor de bewoners van dorpen en wijken, actief op te pakken. Het is goed dat we niet bezuinigen op de financiële bijdrage aan de DWR.

Noodzakelijke bezuinigingen
We begonnen de bezuinigingsoperatie van 30 miljoen vorig jaar met een kerntakendiscussie. De insteek was om geen algemene lastenverzwaring door te voeren, maar keuzes te maken. Onze fractie heeft er daarbij op aangedrongen om in te steken op meer dan 30 miljoen. Om een buffer te creëren, en omdat mogelijk niet alle voorstellen uitvoerbaar zouden blijken te zijn. Beide situaties doen zich nu voor. Er zullen extra bezuinigingen nodig zijn, als het Grondbedrijf inderdaad opnieuw een verlies van tientallen miljoenen moet incasseren, doordat minder woningen gebouwd kunnen worden. En uit de MPB blijkt dat een aantal bezuinigingen, die we in de voorjaarsnota nog hadden ingeboekt, niet realiseerbaar zijn. Het pakket n.a.v. de kerntaken-
discussie leidt niet tot de beoogde bezuiniging van 13 miljoen, maar komt vooralsnog niet verder dan 9,5 miljoen.
Het college geeft aan niet verder te kunnen bezuinigen, omdat anders de sociale en fysieke infrastructuur te ver wordt aangetast, met blijvende schade en kapitaalvernietiging als gevolg. Wij realiseren ons dat verdergaande bezuinigingen pijn zullen doen, en wellicht op beperkte schaal tot kapitaalvernietiging zullen leiden. Maar kiezen toch liever voor verdergaande vertaling van de uitkomsten van de kerntakendiscussie, dan voor een algemene lastenverhoging via de OZB. Zeker nu we weten dat er nog een verdergaande bezuinigingsslag op ons af komt. In onze beleving is een OZB verhoging een uiterste redmiddel, en volgens ons zijn we op dit moment nog niet op dat punt beland.
Onze fractie stemt dan ook niet in met een verhoging van de OZB met 10%. Een inflatiecorrectie is uiteraard akkoord. Zelfs een iets hogere stijging, van enkele procenten, is voor ons bespreekbaar, omdat de afvalstoffenheffing dit jaar niet verhoogd hoeft te worden. Maar wij willen geen algemene verhoging van de lasten voor de burgers van Apeldoorn. En in een tijdelijk karakter van de verhoging van de OZB geloven wij niet, zeker niet na de nu aangekondigde extra verliezen bij het Grondbedrijf. Wij dienen daarom een amendement in om de OZB-verhoging te beperken tot bijvoorbeeld 5%. Tevens komen we met een motie waarin we het college oproepen om bij eventuele verdergaande bezuinigingen in 2012 terug te grijpen op de uitkomsten van de kerntakendiscussie, en niet te vluchten in een algemene lastenverzwaring, via een verhoging van de OZB.

Versterken van de algemene financiële positie, ofwel voorkomen dat de algemene reserve helemaal uitgeput raakt, is echter wel nodig; daarin geven we het college gelijk. Wij kiezen dan echter voor verdergaande bezuinigingen, en wel met name op het programma Sport en Cultuur, waarvan het overgrote deel van de raad vond dat het geen kerntaak is van de gemeente. De totale bezuiniging op dit programma blijft steken op 3,3 miljoen in 2015, op een totaal budget van 27 miljoen, dus slechts 12%. Onze fractie wil daarin verder gaan. Niet omdat we sport en cultuur niet belangrijk vinden, maar omdat we dat niet zien als kerntaak van de gemeente. En om dat wat concreter te duiden: Niet nog meer op Markant en Coda (althans niet op de bibliotheken), en niet nog meer op cultuurhistorie en monumenten, maar wel meer op Orpheus en Gigant, en wel meer op de sport en cultuursubsidies, en wel op het Omnisportcentrum en grootschalige sportevenementen. Dus wat ons betreft, moet er zeker niet nog meer geld naar Orpheus. Als voorbeeld hebben we een amendement voorbereid om toch te bezuinigen op de subsidie voor amateurkunstverenigingen. Graag willen wij samen met andere fracties, meer van dergelijke amendementen indienen, om zo de OZB-verhoging te beperken.

Verder denken wij dat een verdergaande bezuiniging mogelijk is bij de sociale en welzijnsinstellingen, in de vorm van een hogere efficiencytaakstelling. Wij vinden dat we nog teveel de instellingen subsidiëren, en niet alleen de zorg. Op die zorg willen we nadrukkelijk niet verder bezuinigen.

Met betrekking tot de bezuinigingen bij ACCRES vinden wij het belangrijk dat die daadwerkelijk worden gerealiseerd. Wat ons betreft, mag dat desnoods leiden tot een beperkte verhoging van de tarieven, bijvoorbeeld van sporthallen, zwembaden, e.d.

Wij kunnen niet instemmen met de door het college gegeven interpretatie van het amendement over kinderboerderij De Maten, op p 189. De strekking van het amendement was dat de kinderboerderij open zou blijven. Dit amendement is nu door het college net zo behandeld als de motie m.b.t. Natuur- en MilieuEducatie. M.a.w. het college heeft de bezuinigingstaakstelling gewoon ingeboekt, in afwachting van mogelijkheden die zich kunnen voordoen. Wat ons betreft, kan dat niet. Een amendement is iets anders dan een motie.

Wij accepteren het feit dat beoogde bezuinigingen op milieutaken en WABO (handhaving) niet realiseerbaar zijn. Sterker nog, wij waren geen voorstander van deze bezuinigingen. Handhaving en controle zijn helaas noodzakelijk. En als we een duurzame en leefbare gemeente willen blijven, moeten we hier niet op inleveren.

Nog drie losse opmerkingen
1. Goed dat vorig jaar 10 M€ gestort in de Algemene Reserve voor het Grondbedrijf. Dit bedrag is echter volstrekt onvoldoende, gelet op de beschreven risico’s. De brief van het college over de beperktere woningbouwmogelijkheden onderstrepen dit maar weer. Overigens zijn wij akkoord met de voorstellen die worden gedaan in de paragraaf over het grondbeleid, m.b.t. bovenwijks, deficit sociaal en landschapsversterking in het buitengebied.
2. Wij vinden het merkwaardig en onjuist om risico’s die er wel degelijk zijn, op P.M. te zetten. Op die manier zorgen we in feite voor te weinig weerstandscapaciteit. Overigens zijn de wel benoemde risico’s al groter dan de capaciteit. Wat ons betreft, moet de weerstandscapaciteit worden vergroot.
3. Tenslotte wil ik een motie aankondigen met als doel in 2013 weer een leefbaarheidsenquete uit te voeren. Ik licht dit volgende week toe.

Concluderend
We staan als gemeente voor een moeilijke taak om vergaand te bezuinigen op onze taken, en invulling te geven aan een andere rol. Wat de SGP betreft dienen Bijbelse uitgangspunten daarbij leidraad te zijn. Wat de bezuinigingen betreft, zijn we een eind gekomen. De SGP kan daar voor het overgrote deel mee instemmen. Een OZB-verhoging van 10% gaat ons echter een grote stap te ver.
Wij wensen college, ambtenaren en ons als raad wijsheid en Gods zegen toe bij de verdere besluitvorming en de uitwerking van de voorgenomen besluiten.