Raad kritiseert aanpak bezuinigingen college

Apeldoorn staat er financieel slecht voor. Toch koos het college in de Voorjaarsnota voor lagere én andere bezuinigingen dan was afgesproken. Dat leidde tot stevige kritiek van de raad. Ook van de SGP: ,,Het is nodig om nu in te grijpen.”

Het ziet er somber uit voor Apeldoorn. De financiële situatie is ronduit zorgelijk. „We hebben er nog nooit zo slecht voorgestaan”, verklaarde wethouder Spoelstra (Financiën) medio mei bij de presentatie van de Voorjaarsnota van het college, die de opmaat vormt voor de komende begroting. Eind november moet de raad de definitieve begroting (MPB) voor 2012 vaststellen.
Apeldoorn moet –zoals bekend– structureel 30 miljoen euro bezuinigen. Bij de collegevorming in 2010 is afgesproken hoe dit wordt aangepakt: 17 miljoen euro bij de gemeente zelf en 13 miljoen op zaken buiten het stadhuis zoals subsidies voor organisaties en verenigingen.

Kaasschaaf
De raad heeft begin dit jaar na intensieve discussies met inwoners, organisaties en instellingen over de kerntaken van de gemeente in een raadsopdracht aangegeven hoe het college 13 miljoen euro moet bezuinigen: „Niet via de kaasschaaf, maar bij taken die de raad minder belangrijk vindt, moet het kapmes worden gehanteerd.”
De werkelijkheid blijkt anders. „Het merkwaardige is dat het college nog steeds aan het kaasschaven is”, concluderen de SGP-raadsleden Henk van den Berge en Evert Mulder. „Het college blijft bovendien bij de bezuinigingen steken op 25,5 miljoen euro. Een deel daarvan wordt over alle gemeentelijke diensten verdeeld, terwijl er juist was afgesproken dat niet te doen. Bovendien is een flink deel van de bezuinigingen nog niet concreet ingevuld.”
De SGP’ers noemen deze aanpak „onverstandig, onevenwichtig en ontoereikend.” Vooral ook omdat er zich nóg meer donkere wolken boven de gemeente samenpakken. „Het wordt nog moeilijker.”
Apeldoorn stevent namelijk dit jaar af op een tekort van 8 miljoen euro in de sociale zorg, Orpheus heeft weer eens 8 ton extra nodig op een jaarlijkse bijdrage van 3,7 miljoen, terwijl de decentralisatie van rijkstaken naar de gemeente weleens het nodige geld kan kosten.
Geld hiervoor is er nauwelijks. Van een gemeente met de omvang van Apeldoorn mag worden verwacht dat het beschikt over een spaarpot, een algemene reserve, van minimaal 20 miljoen euro. „In het spaarpotje van Apeldoorn zit echter maar 2 miljoen euro. Dat is veel te weinig”, constateert Van den Berge. „Veel geld is overgeheveld om het miljoenenverlies bij het grondbedrijf op te vangen.”
Het ziet er „erg somber” en „zorgelijk” uit, benadrukken Van den Berge en Mulder. „Wij hebben de afgelopen jaren steeds gewaarschuwd voor de magere reserves. Helaas heeft de gemeente niet tijdig de tering naar de nering gezet.”

Geen onderbouwing
In de raadsvergadering van medio juni leverden bijna alle fracties stevige kritiek op de Voorjaarsnota. Het verbaasde de SGP –evenals veel andere partijen– nog het meest dat het college en de ambtelijke top de concrete bezuinigingsopdracht die de raad begin dit jaar vaststelde voor een belangrijk deel naast zich heeft neergelegd.
Daarmee is de Voorjaarsnota „een fikse teleurstelling”, aldus Van den Berge. „Een koude douche”, zegt Mulder. De SGP pleit voor een koerswijziging. „Beter in één keer pijn lijden, dan dat we straks opnieuw moeten bezuinigen.”
Het college kiest niet alleen voor wat betreft het te bezuinigen bedrag voor een andere koers, maar ook bij nogal wat andere zaken wordt „zonder duidelijke onderbouwing” afgeweken van de raadsopdracht. Van den Berge wijst bijvoorbeeld op cultuur. „De raad heeft voorgesteld om te bezuinigen op het Coda-museum en níet op de bibliothekenfilialen. Het college kiest er echter voor om Coda te ontzien en de biebs te saneren.”
Mulder noemt de dorps- en wijkraden. „Het college wil daarop bezuinigen. De gemeente beklaagt zich altijd als ze meer taken van het Rijk krijgt, terwijl daar vaak nog een pot geld bij hoort. De dorps- en wijkraden krijgen echter méér taken voor minder geld.” Mulder heeft er  geen goed woord voor. „Slecht signaal.”

Kinderboerderij
Eind juni was de finale van de Voorjaarsnota. Tijdens een marathonzitting tot twee uur ’s nachts werd de nota behandeld. Door de fracties werden ruim zestig moties en amendementen ingediend om wijzigingen aan te brengen.
Op een aantal belangrijke onderdelen lukte dat. Zo wordt er drie miljoen extra bezuinigd via een boekhoudkundige constructie. ,,Niet fraai, maar het heeft voorlopig wel effect”, vindt Van den Berge.
Ook de bezuiniging bij Coda is weer veranderd. De raad besloot met instemming van de SGP dat vooral bij het museum-deel moet worden ingegrepen en dat de bibliotheekfilialen en boekenbus overeind moeten blijven.
De SGP is ook blij dat de sluiting van de kinderboerderij in De Maten door de raad ongedaan is gemaakt.
Ook de stevige bezuiniging bij Markant (cultuureducatie) is verminderd. ,,Wij vinden het belangrijk dat we de muziekontwikkeling van onze eigen jeugd stimuleren”, aldus Mulder. Daarom had hij een voorstel gemaakt om de subsidies voor orkesten als Ereprijs, het Nederlands Jeugdorkest en Isma over te hevelen naar Markant.  Dat haalde het niet, maar door andere amendementen werd de subsidie voor Ereprijs wel geschrapt en hoeft Markant 2 ton minder te bezuinigen.
Gelukkig is ook de voorgenomen bezuiniging op de dorps- en wijkraden teruggedraaid door de raad, vindt Mulder. Dat gebeurde op basis van een door de SGP ingediend amendement.

Topsport
Maar bij sommige onderwerpen liep het anders dan de SGP wilde. Opvallend was dat Leefbaar Apeldoorn, VVD en PSA (afsplitsing van de SP) met een voorstel kwamen om de eigen bijdrage voor het leerlingenvervoer voor het bijzonder onderwijs tot 2015 jaarlijks te verhogen met 10 procent. Volgens deze partijen is schoolkeuze weliswaar een grondrecht, maar zij vinden het niet reëel dat de kosten hiervan op anderen worden afgewenteld.
Het voorstel kreeg jammer genoeg de steun van een meerderheid, stelt Van den Berge. ,,Erg teleurstellend. Wethouder Wegman van Onderwijs gaf aan dat in Apeldoorn al de maximale bijdrage wordt gevraagd, maar de partijen hebben toch doorgezet. Wij zijn benieuwd of het nu wel of niet mag.”
Eveneens opvallend was dat de raad besloot om de ton subsidie voor topsportevenementen te handhaven. „Via een SGP-amendement is dit voorjaar uitgesproken dat dit geen kerntaak is.” Het college wilde de subsidie toch handhaven. Helaas steunde de raad een nieuw, mede door de SGP ingediend amendement niet om opnieuw een stokje te steken voor deze ton aan de topsport.
Tijdens de discussie over de Voorjaarsnota werd verschillende keren geopperd om toch nadrukkelijker te gaan nadenken over belastingverhogingen. Dat geldt zeker als er opnieuw zal moeten worden bezuinigd.
De SGP is tegen een verhoging van de ozb. Van den Berge: „Wij willen de problemen van de gemeente niet bij de burger neerleggen. Burgers krijgen het door de rijksbezuinigingen toch al moeilijker.”

Flink dubben
Toen de stemmingen over de moties en amendementen rond half twee ’s nachts waren afgerond, kon de balans worden opgemaakt. Een flinke meerderheid van de raad stemde in met de aangepaste Voorjaarsnota.
Na flink dubben heeft ook de SGP dat gedaan. Per saldo waren er veranderingen in de goede richting en we wilden het college in deze moeilijke tijd toch steunen, maar enthousiast zijn we niet, stelt Van den Berge. ,,Daarom hebben wij het college meegegeven om bij het opstellen van de meerjarenbegroting de komende maanden nadrukkelijker keuzes te maken die in lijn liggen met de raadsopdracht.”
Maar bij de behandeling van de Voorjaarsnota heeft de SGP ook benadrukt dat de gemeente zich moet richten op haar kerntaken. ,,Voor ons zijn dat openbare orde en veiligheid, zorg voor de zwakkeren en natuur en duurzaamheid, aldus de fractievoorzitter.
,,Maar het belangrijkste is dat de gemeente vanuit Bijbelse uitgangspunten inhoud geeft aan het beleid. Dat mag en moet als goed rentmeester. God geeft in de Bijbel handvatten die ook in 2011 zeer actueel zijn. Daarom is het van groot belang om de Bijbelse beginselen als richtsnoer te hanteren. Dat wil de Heere zegenen.”

Gerard ten Voorde